Kramp Nedir? Nasıl Oluşur?

Kramplar esas olarak kaslarımızı hareket ettirdiğimizde oluşan kasılmaların bir benzeridir ancak kramp söz konusu olduğunda bu kasılma istem dışı, son derece şiddetli, ağrılı ve uzun sürelidir.

Herhangi bir kasınızı kendi hareketinizle kasmadığınız halde bazı sinirler kasılmayı tetikler ve kramp ortaya çıkar. Normal hareketlerimizi yaparken oluşan sıradan kasılmalar sonrası beynimiz gevşeme sinyali gönderirken, kramplarda bu gevşeme sinyali net değildir ve kas gevşeyemez.

Kramp giren kastaki sertleşme gözle görülebilir veya dokunarak hissedilebilir. Kramplar birkaç saniye sürebildiği gibi 15 dakikaya kadar uzanan ve hatta daha uzun süren kasılmalar da meydana gelebilir. Sonunda tamamen çözülene kadar aynı yere üst üste kramp girmesi de mümkündür. Kramp girmesi hemen herkesin başına gelebilir ve farklı nedenlere bağlı olan farklı kramp türleri vardır.

Yetişkinlerde daha sık rastlanan kramp şikayetinde yaşın ilerlemesiyle birlikte artış görülür. Vücudumuzda hareket sağlayan hemen her iskelet kasına kramp girebilir ancak ayak ve bacak krampları daha yaygındır. Krampın ne olduğuna genel olarak baktıktan sonra şimdi kramp neden olur, belli başlı cevapları sıralamaya çalışalım.

Peki neden Kramp Girer?

Kasların fazla kullanılması: Kasların spor ya da meslek icabı yoğun şekilde kullanılması ve kas yorgunluğu kramplara yol açabilir. Bu tip kramplar aktivite sırasında ya da daha sonra, hatta saatler sonra meydana gelebilir.

Ağrı ve yorgunluk hissi kasların yorulduğuna işarettir ve bu işaretleri görmezden gelmek kasların gevşemesi için gerekli olan enerjinin tükenmesine ve kramplara neden olabilir. Yemek yedikten sonra yüzülmemesi tavsiyesi de aynı mantığa dayanır. Kaslardan çekilip midede toplanan kan, yüzerken kramp girmesine yol açabilir.

Alışılmışın dışında bir pozisyonda uzun süre oturmak, yatmak ya da bir hareketi tekrarlamak kas yorgunluğuna ve krampa neden olabilir. Sadece yorgunluk değil fazla hareket sonrası terle vücuttan atılan sıvılarla birlikte minerallerin eksilmesi de kramplara yol açabilir. İlerlemiş yaştaki kişiler, yorucu fiziksel aktiviteler sonrası kramp riskiyle karşı karşıyadır.

Vücudun susuz kalması: Spor ya da diğer yoğun aktiviteler sonrası terleme nedeniyle vücut susuz kalmışsa bu durum kramplara neden olabilir. Egzersiz nedeniyle kaybedilen sıvıların takviye edilmesi, bol su içilmesi krampları önleyebilir. Bu tip kramplar sıcak havalarda daha çok görülür ve kimi zaman sıcak çarpmasının bir ön belirtisi olarak kabul edilir. İdrar söktürücü ilaçlar ve gün içinde az sıvı alımı, özellikle yaşlılarda kramp tetikleyicidir. Sodyum eksikliğinin de kramp nedeni olabileceği belirlenmiştir. Sodyum, kasların düzgün çalışması için gereklidir ve sodyum seviyesindeki düşüş genellikle su kaybının bir etkisidir.
Kanda kalsiyum, magnezyum, potasyum düşüklüğü: Kandaki kalsiyum ya da magnezyum seviyelerinin düşüklüğü hem sinir uçlarının hem de bu sinirlerin etkilediği kasların uyarılmasını arttırır. Yaşlılarda ve hamilelerde görülen kramp şikayetlerine zemin hazırlayan nedenlerden biri budur. Hamilelerde eğer beslenme yoluyla takviye edilmezse kalsiyum ve magnezyum düşüklüğü yaygın olarak görülür.

Bunların dışında kalsiyum ya da magnezyum düşüklüğüne neden olan idrar söktürücü ilaçlar, hipervantilasyon (çok uzun ve derin nefes alma), aşırı kusma, yetersiz beslenme, D vitamini eksikliği, paratiroid bezlerinin az çalışması ve diğer sebepler kramplara neden olabilir.
Kullanılan ilaçlar: Bazı ilaçların yan etkileri arasında krampların da olabileceği bilinmektedir. Tansiyon ilaçları, idrar söktürücü ilaçlar, doğum kontrol hapları, kolesterol düşürücü haplar ve ayrıca diyaliz tedavisi bu kategorideki ilaçlar arasındadır.

Gece Krampları

Bu kramplar daha çok dinlenme sırasında ve en çok da gece meydana gelen kramplardır. Bu nedenle ‘gece krampları’ olarak da adlandırılırlar. Çoğu kez bir tehlike oluşturmadıkları halde son derece ağrılı ve uyku böldükleri için de ayrıca rahatsız edici olabilirler. Gece kramplarının gecede birkaç kez veya haftanın birkaç gecesi olmak üzere sık tekrarladığı görülebilir. Ne yazık ki gece kramplarının kesin nedeni her zaman tespit edilemeyebilir ve çoğu kez bu kramplar kas yorgunluğuna ya da sinirlerle ilgili bir probleme bağlanır.

Ayrıca genetik faktörlerin de rol oynayabileceği düşünülür.

• Öte yandan gece krampları diye tanımladığınız şikayet aslında gece krampı değil de başka bir sorun olabilir. Dolaşım bozuklukları, periyodik bacak hareket bozukluğu, sinir hasarlanması, huzursuz bacak sendromu ya da istem dışı kasılmalara neden olan distoni benzeri rahatsızlıklar, sebepsiz gece krampları ile karıştırılmamalıdır. Huzursuz bacak sendromu genelde ağrılı bir durum değildir ama kramplara yol açabilir.

Gece krampları ile ilgili olabilecek durumlar ve rahatsızlıklar:

• Addison hastalığı (böbrek üstü bezleriyle ilgili bir hastalık)
• Alkolizm
• Bel fıtığı
• Böbrek yetmezliği
• Diyabet
• Hamilelik
• Kan dolaşımı bozukluğu
• Kronik böbrek yetmezliği
• Miyopati (bir kas hastalığı)
• MS (Multiple Skleroz) hastalığı
• Nöropati
• Osteoartrit (kireçlenme)
• Parkinson hastalığı
• Periferik arter hastalığı (bir damar hastalığıdır)
• Sinir sıkışmaları
• Siroz
• Spinal stenoz (omurilik kanal darlığı)
• Tiroid hastalıkları
• Uzun süren ishal
• Uzun süreler oturmak, kötü oturma pozisyonu
• Varisler
• Vitamin eksiklikleri (B1, B5, B6 gibi)

Bu rahatsızlıklar, başka belirtilerin yanı sıra, bazı kişilerde kramplara da neden olabilen rahatsızlıklardır. Gece kramplarının altta yatan nedenini bulmak için kapsamlı bir muayene gerekebilir. Hastanın hikayesi dinlenmeli ve çeşitli testler yapılmalıdır. Hastadaki diğer sağlık şikayetleri de dikkate alınmalıdır. Bu şekilde gece meydana gelen kramplar zararsız mı yoksa altta yatan başka bir hastalıktan mı kaynaklanıyor, anlaşılabilir.

Uzun süren gece kramplarında eğer altta yatan bir hastalık, geçerli bir neden tespit edilememişse doktor tarafından verilecek çeşitli egzersizler ve ilaç tedavisi ile kramplara çözüm aranabilir.