Şeker Karnenizde Zayıf Var Mı?

3 aylık ortalama : HbA1c

Kan şekeri değerlendirmeleri yapılırken mutlaka ama mutlaka hbA1c değerini de araştırmak lazım. “Üç aylık kan şekeri ortalaması” olarak bilinen bu test şeker hastalığı teşhisinde gizli ya da açık şekerin takibinde, hatta insülin direnci olan bir hastanın izlenmesinde kan şekeri ölçümleri kadar önemli bir parametre sayılıyor. Size önerimiz hbA1c değerinizi hemen her yaşta 5,5 ve altında tutmaya gayret etmeniz, rakam 5,5 ve üzerine doğru çıkmaya başladıkça dikkat kesilmeniz, yüzde 6’yı geçtiği durumlarda ise “alarm durumu” ilan edip nedenini araştırmanızdır. hbA1c yüzde 6,5’in üzerinde olan kişiler prensip olarak açlık şekerleri normal olsa bile şeker hastası sayılmalıdır.

Şeker hastaları nelere dikkat etmeli?

SIVI ALIMINI ARTIRIN, ÖĞÜN ATLAMAYIN

Hava sıcaklığının artması, günlerin uzaması ve aktivite artışı nedeniyle vücudun sıvı kaybı kış aylarına göre hemen hemen iki kat artar. Bu, gerek terleme, gerekse buharlaşma yolu ile olur ve sıvı kaybı ile birlikte vücudun tuz dengesinde de bozulmalar görülebilir. Bu bozukluklar; halsizlik, fenalık hissi, kas ağrıları, kramplar hatta kalpte ritim bozukluklarına dahi neden olabilir. Bunun için diyabet hastalarının sıvı alımlarını mümkün olduğunca arttırmaları ve beslenmelerine çok dikkat etmeleri gerekmektedir.
Uzun süre aç kalmamalı, bir kerede çok fazla yemek yememeliler.
Gerek insülin, gerekse oral olarak şeker düşürücü ilaç kullanan hastaların bu ilaçların etkilerinin maksimum olduğu dönemlerdeki ara öğünlerini atlamamaları çok önemlidir.

YAZ MEYVELERİNE DİKKAT

Yaz mevsiminde şeker hastalarının sıkça karşılaştığı bir durum da lezzetli yaz meyvelerinin ve dondurmanın sık ve bol tüketilmesi sorunudur.

Kalorisi ve şeker düzeyi yüksek olan; üzüm, incir, kavun ve diğer tüm meyveler doktor tavsiyesine göre tüketilmelidir.
Meyveler çok miktarda tüketildiğinde kan şekerinde yüksekliğe ve buna bağlı rahatsızlıklara yol açabilir. Yaz aylarının en lezzetli yiyeceği dondurma da maalesef kan şekeri ayarını bozan yiyeceklerden birisidir. Ancak şekersiz üretilmiş diyet dondurmaların doktor kontrolünde ve diyet değişim listesi ile kalorisi hesaplanarak kullanımı mümkün olabilir.

AYAKLARA EKSTRA ÖZEN

Yaz aylarında ayak bakımı da çok önemli bir konudur.
Yazın çorapsız ayakkabı ve terlik giyme alışkanlığı, şeker hastalığına bağlı olarak duyu azalması ve damarlarda daralmalar oluşturabileceğinden ayaklarda yara açılmasına neden olabilir.

O yüzden yazın da rahat kesimli, ortopedik tabanlı, iç astarlı ayakkabı ve yumuşak sıkmayan çorap giyilip, ayaklar her gün yıkanıp, herhangi bir yara ya da renk değişikliği var mı diye kontrol edilmelidir.
Kumsalda, taşlık kesimde ve kırlık arazide çıplak ayakla dolaşılmamalı, kumsalda ayakların yanmaması için güneşlenirken üstü ince bir tülbent örtülmelidir.

Şeker hastalığına bağlı olarak duyu kusuru oluşmuş hastalarda güneşlenirken ya da çalışırken uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmaya bağlı olarak yanıklar oluşabilir ve bu yanıkların tedavisi büyük güçlükler doğurabilir.

Hastaların sabah erken saatlerde ya da akşamüstü güneş ışınlarının eğik geldiği zamanlarda güneşlenmeleri ve bunu 20-30 dakika gibi kısa sürelerle sınırlamaları gerekmektedir.
Gün içinde mutlaka şapka ile başlar korunmalı ve tercihen güneşlenirken bile ince bir giysi giyilmelidir

DÜZENLİ OLARAK YAPTIRILMASI GEREKEN SAĞLIK KONTROLLERİ NELERDİR?

EVDE KAN ŞEKERİ TAKİBİ

Kan şekeri ölçüm testleri, diyabetin kontrolünü sağlamada oldukça güvenilir bir test. İnsülin kullanıyorsanız, kullanılan insüline göre doktorunuzun ayarlayacağı açlık, yemek öncesi ve ana öğünlerden sonra tokluk şeker ölçümlerini yapın. Şekerinizi tıbbı beslenme tedavisiyle veya ağızdan alınan ilaçla kontrol ediyorsanız sabah kahvaltıdan 2 saat sonra kan testinizi yapmalısınız.

TANSİYON TAKİBİ
Tansiyon sorununuz olmasa bile haftada bir kontrol ettirmeye özen gösterin. Diyabet hastalarda tansiyonun üst sınırı 130/80 mm Hg’dir.

HBA1C (HEMOGLOBİN A1C) TAKİBİ
HbA1c, kan şekerinin hemoglobin ile yaptığı bir bileşiktir. Doktorunuzun isteği ile laboratuvarda ölçülüyor, son 2–3 ay içerisinde ortalama kan glikoz düzeyini veriyor.HbA1C nin 3–4 ayda bir kez ölçülmesi yeterli oluyor.

BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ
Böbrek sorunu tedavi edilmezse, 7–10 yıl içerisinde diyaliz gereksinimi başlıyor. Tüm diyabetlilerin yaklaşık üçte birinde microalbüminüri ve buna bağlı kalıcı böbrek hasarı görülüyor. Bu sorunların erken dönemde tespit edilmesi tedavi açısından oldukça önem taşıyor. Erken tespit içinde yılda bir kere bazı testler yaptırmanız gerekiyor. Bu testler sayesinde kanda üre, keratinin ve idrarda mikroalbüminüri oranı belirleniyor.

MİKROALBÜMİNÜRİ
Mikroalbümünirü, idrarda çok küçük miktarda albümin olması anlamına geliyor ve laboratuvar testiyle ortaya çıkıyor. Mikroalbüminirü testi 3 yöntemle yapılıyor.
Günün her hangi bir saatinde yapılan idrardaki albümin/kreatinin oranı hesaplanarak,
3–4 saatlik idrar biriktirilerek veya sabah ilk idrarda bakılarak,
24 saatlik idrar biriktirilerek, kreatininle birlikte değerlendiriliyor

GÖZ DİBİ MUAYENESİ
Diyabetin en önemli komplikasyonu, göz dibi damarlarındaki hasara neden olması. İleri evrelere kadar görmeyi etkilemediği için hasta tarafından göz dibi muayenesi ihmal ediliyor. Görmede şikâyetiniz olmasa da yılda bir kez göz dibi muayenesi yaptırmanız gerekiyor. Kontroller sonucunda bir sorun gözlendiyse, doktorun tavsiyesine göre kontrol aralıkları sıkıştırılabiliyor. Tip 2 diyabetli hastalarda tanıyla birlikte, Tip 1 diyabetik hastalarda tanıdan 3–5 yıl sonra başlamak üzere yılda bir kez yapılması gerekiyor. Ayrıca gebelik planlayan diyabetik hastaların gebelik öncesi ve sonrasında daha yakın takibe alınması gerekiyor.

DİŞ MUAYENESİ
Kan şekeri yüksek olduğu zaman tükürükteki şeker salınımı çürüklere sebep olabiliyor. Normalde tükürük şeker içermiyor ancak kan şekeri belli bir düzeyin üstünde olduğunda tükürükte artmış miktarda şeker bulunuyor. Bu nedenle kan şekeriniz çok yüksek veya dengesiz ise dişlerinizde çürük olma riski de artıyor. En az 6 ayda bir diş doktoruna kontrole gitmenizde fayda var.

GÜNLÜK AYAK BAKIMI
Günlük hijyenik ayak bakımına dikkat etmeniz gerekiyor. Çatlak, yara, nasır, kuruma, pullanma, tırnaklarda kalınlaşma, parmak arası mantar, şişlik, kızarıklık vb. durumlarında mutlaka iç hastalıkları uzmanına başvurmalısınız.

KALP – DAMAR MUAYENESİ VE EKG
Yürürken, yemek sonrası veya gece göğüste ağrı, sıkışma, çarpıntı, zor nefes alma gibi belirtiler varsa beklemeden doktora danışmak gerekiyor. Diyabet damarlarda hasar yol açabildiği için yılda bir kez kalp elektrosu çektirmeniz gerekiyor.

DİYABET RAHATSIZLIĞINA İYİ GELECEN YİYECEKLER